Catechesis and the Promotion and Protection of Marriage

Ang pamilya nagsukad diha sa kaminyuon.  Ang kaminyuon, nga gikulit sa Dios Amahan sa pagmugna sa tawo, maoy usa ka permanente ug exclusibo nga panaghiusa sa usa ka lalaki ug usa ka babaye, gitumong ngadto sa kaayohan sa magtiayon ug ngadto sa pagpanganak ug pag-edukar sa mga anak.  Usa kini ka dakong kamatuoran.  Usa ka matahom nga kamatuoran ug kabahin sa Maayong Balita sa makaluwas nga gugma ni Jesus.

Ang kamatuoran sa pamilya, nga nagsukad diha sa kaminyuon isip panaghiusa sa usa ka lalaki ug usa ka babaye, usa kamatuoran nga makab-ot sa tawhanong pangrason.  Atong makita kining kamatuoran diha sa gipadayag sa atong lawas ug sa kinaiyahan sa tawo, nga gimugna isip lalaki ug babaye.  Ang kasaysayan ug ang mga katilingban nagsaksi niining dili mapulihan nga papel sa kaminyuon ug sa pamilya isip importante nga yunit sa bisan unsang katilingban ug isip usa ka tulunghaan sa paghigugma ug panaghiusa.  Ang siyensiya, kon kini gihimo alang sa kamatuoran, nagsaksi sa katahom sa kaminyuon ug sa gugma sa magtiayon ug pamilya, lakip na ang ka-importante sa gugma sa usa ka amahan ug usa ka inahan.

Isip mga Katoliko, nahibalo kita nga ang kamatuoran sa kaminyuon ug sa pamilya gihayagan sa pagtuo.  Si Cristo wala lang magbayaw sa kaminyuon sa duha ka binunyagan ngadto sa pagka-sakramento, kondili giablihan usab niya ang atong mga kasingkasing aron pagdawat ug pagsaksi sa Maayong Balita ug sa plano sa Amahan alang sa kaminyuon ug pamilya.  “Wala ba kamo makabasa nga gikan sa sinugdan ang Magbubuhat ‘naghimo kanila nga lalaki ug babaye’ ug miingon, ‘Tungod niini ang lalaki mobiya sa iyang amahan ug inahan ug motipon sa iyang asawa, ug ang duha mahimong usa na lamang ka lawas’?” (Mateo 19:4-5).

Daghan ug konektado ang mga hagit sa kaminyuon ug sa pamilya karon.  Dili lamang nga ang pipila ka tawo dili gusto nga dunay commitment sa kaminyuon ug sa pamilya, daghan usab ang walay hustong pagsabot o wala mag-isip sa ka-importante sa kaminyuon ug sa pamilya.  Nganong naingon man kini niini?  Daghan ang mga rason:  ang nagkadaghan nga kasinati-an sa panagbulag (ug diborsyo), ang pagdawat sa pagpuyo-puyo isip usa ka lakang o usa ka hulip sa kaminyuon, ug ang panglantaw nga ang kaminyuon usa ka pribado nga butang nga walay kalabutan ang kaayohan sa tanan ug sa katilingban.  Pipila lang kini sa mga hagit nga adunay lawom nga epekto kon giunsa sa kabatan-onan paglantaw ug pagsabot sa paghigugma ug commitment.

Dunay mga young adults nga maglisod pagsabot nga ang gugma sa panagtiayon naglakip sa gasa sa kaugalingon diha sa mga panahon nga maayo ug dautan.  Bisan anaa ang pangandoy alang sa commitment, ang kasakit ug kalisod nga ilang nasaksihan ug nasinati maoy nag-aghat kanila sa pagduda sa posibilidad sa malungtarong commitment sa kaminyuon.  Mao nga ang pagdasig ug pagpanalipod sa kaminyuon ug sa pamilya karon maoy usa ka gimbuhaton alang sa tanan.

Ang catechesis sa pag-promote ug pagpanalipod sa kaminyuon mao ang labing gikinahanglan ug usa ka dakong responsibilidad.  Sa samang higayon, atong isipon nga ang maong catechesis usa ka dakong kalipay, kay mao kini ang dakong pag-uyon sa katahom ug kamatuoran sa kaminyuon ug sa pamilya lakip na ang dignidad sa tanang mga tawo.

Marriage: A Received Truth

Ang talagsaong kinaiyahan sa kaminyuon isip panaghiusa sa usa ka lalaki ug usa ka babaye maoy usa ka gidawat nga kamatuoran.  Dili kini hinimo-himo nga pagtulon-an.  Dili usab kini kinaraan, o walay labot sa atong pagkatawo.  Ang kaminyuon diha nang daan sa wala pa ang politika ug bisan gani sa wala pa ang relihiyon, nadawat kini gikan sa mga kamot mismo sa atong Magbubuhat.  Si Pope Benedict XVI nagsulat: “Ang kamatuoran, ug ang gugma nga gipadayag niini, dili mahimong atong mugnaon, ato lamang kining madawat isip usa ka gasa” (Caritas in Veritate, 52).  Atong pamalandongan ang pipila sa mga dili mausab nga kamatuoran sa kaminyuon nga kinahanglang mahibaloan sa atong catechesis karon.

Ang Dios maoy nagmugna sa kaminyuon.  Ang Ikaduhang Consilyo Vaticano nagsulat, “The intimate partnership of life and love which constitutes the married state has been established by the creator and endowed by him with its own proper laws. . . . God himself is the author of marriage” (Gaudium et Spes, 48).  Ang kaminyuon gimugna sa samang higayon, ug sa samang gininhawa, sa pagmugna sa lalaki ug sa babaye (tan-awa ang Mateo 19:4-6; Genesis 2:23-24).  Magkuyog gayud ang kaminyuon ug ang tawhanong kinabuhi.  Ang kaminyuon usa ka kamatuoran nga gisukaran sa kahulugan sa tawhanong kinabuhi ug nagkahulugan kini nga paga-ilhong sagrado.  Usa kini ka kamatuoran nga anaa sa kinaiyahan sa tawo, lalaki ug babaye, nga naglangkob sa tibuok nga tawo, lawas ug kalag.

Marriage is a two-in-one-flesh communion of persons. Sexual difference and the complementarity between man and woman are intrinsic to marriage. Ang nakapahimong talagsaon sa kaminyuon mao ang pagkatinuod nga nagsukad diha sa lawasnong paghiusa nga nahimong posible pinaagi sa sexual nga pagka-managparis sa lalaki ug babaye—kini maoy nakahimong posible sa duha ka binuhat nga mahimong usa ka lawas.”  Ang kinaiyahan sa kaminyuon mao ang permanente ug exclusibo nga paghiusa sa usa ka lalaki ug usa ka babaye.  Dili sama sa bisan unsang relasyon,  ang kaminyuon sa lalaki ug babaye gitumong alang sa kaayohan sa duha ka tawo nga nahimong usa.  Walay laing relasyon nga sama niini.  Ang catechesis makatabang sa pagtudlo niining dakong kamatuoran.  Ang pagkamanaglahi ug pagkaparis sa lalaki ug babaye maoy gikinahanglan sa gugma sa managtiayon (conjugal love), nga nagkinahanglan usab sa pagka-maunongon, pagka-dili mabadbad, ug pagka-abli ngadto sa kinabuhi (nga mao ang pagkamabungahon, nga tipik ug kabahin sa conjugal love bisan alang sa mga dili makaanak).  Kon wala ang lalaki ug babaye, dili kita makasugod og hisgot sa kaminyuon.

Ang kaminyuon abli alang sa anak.  Ang tinuod nga kinaiyahan sa kaminyuon manalipod sa kaayohan sa kabataan ug sa importansya sa mga inahan ug mga amahan.  Ang conjugal love sa bana ug sa asawa kanunayng nagkahulugan sa pagkamabungahon.  Bisan pa kon ang gasa sa pagbaton og anak wala moabot, ang pagkamabungahon anaa gihapon ug mamahimong makab-ot pinaagi sa pagsagop o ang pag-atiman, ug ang paghimo og espesyal nga serbisyo ngadto sa mga pamilya, sa Simbahan, ug sa katilingban, lakip na ang pagpakitag kahiusahan ngadto sa kabus, sa nagninahanglan, sa huyang, ug sa hinikalimtan.  Kining maong kamatuoran kanunay nga dili hisabtan, mao nga gikinahanglan ang catechesis.  Kinahanglang atong diskubrehon pagbalik ang dakong gasa sa kaminyuon nga mao ang pagkaabli alang bata ug sa tanan nga naglangkob niini.  Ang pagdawat sa usa ka bata mao ang pagdawat sa paglaum.  Ang tinuod nga conjugal love kanunayng abli sa kinabuhi (bisan sa mga dili makaanak, infertile or unintentionally sterile); dili kini magpugong sa pagkamabungahon.  Ug diha lamang sa kaminyuon sa usa ka lalaki ug usa ka babaye nga ang pagkaabli sa kinabuhi nalambigit sa maong relasyon.  Ang kaminyuon dili lamang alang sa duha ka hamtong nga nagkasabot, apan aduna kini estruktura alang sa gugma nga maghatag og kinabuhi, nga posible lamang diha sa panagtiayon sa gugma sa lalaki ngadto sa babaye ug sa babaye ngadto sa lalaki.  Ang kaminyuon nanalipod sa kamatuoran nga ang anak usa ka dakong gasa, nagkahulugan og usa ka bunga sa mahigugmaong panaghiusa sa bana ug sa asawa.  Ang anak nagpasabot nga adunay usa ka inahan ug usa ka amahan.  Bisan kinahanglang atong ipadayon ang pagsuporta sa mga single parents nga tumang nagsakripisyo alang sa ilang mga anak, dili gihapon mawala ang mga katungod sa bata ug ang talagsaong papel sa usa ka inahan ug usa ka amahan.  Ang lalaki lamang maoy mahimong amahan; ang babaye lamang maoy mahimong inahan.  Ang mga anak nagasalig diha sa kaminyuon.

Ang kaminyuon mao ang patukuranan sa katilingban.  Ang pagdasig ug pagpanalipod sa kaminyuon usa ka pagpatigbabaw sa hustisya, maoy gikinahanglan alang sa tawhanong dignidad ug alang sa kaayohan sa tanan.  Ang kaminyuon, ug ang pamilya nga natukod niini, mao ang primerong porma sa katilingban.  Ang pamilya mao ang “first and vital cell of society” (Familiaris Consortio, 42).  Sa pagkatinuod, mao kini ang kamatuoran nga kinahanglang ipadayag karong panahona.  Ang kaminyuon sa usa ka lalaki ug usa ka babaye adunay publikong kinaiya nga inubanan og responsibilidad.  Ang katilingban nagasalig diha sa kaminyuon alang sa procreation, pormasyon, ug edukasyon sa kabataan diha sa gugma, ug alang sa paghatag og modelo ug pagtukod og usa ka sibilisasyon sa gugma nga nasentro diha sa talagsaong gugma sa magtiayon ug paginambitay sa kinabuhi.  Ang pamilya mao ang batakang konteksto diin kitang mga tawo nakadawat sa kinaiya ug kultura isip gasa nga gisalig sa atong pagka-piniyalan.  Ang panaghiusa diha sa kaminyuon maghatag og kaayohan sa tanang tawo.  Gikinahanglan alang kaayohan sa tanan (common good), ang tanang kahigayonan nga maghimo sa katilingban nga molambo samtang gitahod ang dignidad sa tawo.  Ang nasud gitawag nga motabang o moalagad sa kaminyuon ug sa pamilya, ug siya dunay responsibilidad sa pagtahod sa kaminyuon ug sa iyang talagsaong responsibilidad alang sa kinabuhi ug kaayohan sa katilingban.

Promoting and Protecting Marriage Today

Ang mga kamatuoran nga atong nahisgutan nagpakita nga ang pagdasig ug pagpanalipod sa kaminyuon dili lamang alang sa pipila ka tawo.  Ang kaminyuon nalambigit uban sa kahulogan sa persona sa tawo, sa pamilya, ug sa katilingban.  Ang pagsaksi sa kamatuoran, kamaayo, ug katahom sa kaminyuon maoy usa ka gimbuhaton alang sa tanan, minyo, inordinahan, consecrated, o single.

Ang mga minyo makahimo sa tinuoray nga pagsaksi pinaagi sa pagpuyo sa plano sa Dios alang kaminyuon, ang pag-uyon sa kapikas diha sa kagawasan, ug pagpuyo sa gugma nga tibuok, maunongon, ug mabungahon.  Dinhi makatabang ang pag-ampo ug makanunayong pagdawat sa mga sakramento, labi na ang Eyukaristiya ug Pakighiuli.  Alang sa mga Kristiyanos, ang hiniusang pag-ampo uban sa Balaang Kasulatan makahatag og tinubdan sa kusog.  Alang niadtong nagpuyo sa nabungkag nga kaminyuon o pamilya o single-parent, ang grasya sa Ginoo ug ang suporta sa Simbahan ug sa uban makatabang kanila diha sa pagsaksi ug pagpanalipod sa koneksyon sa kaminyuon ug pamilya.

Ang tanang tawo makasuporta sa kaminyuon sa nagkalainlaing paagi.  Ang pagsaksi sa birhen ug celebado sa gugma ni Cristo motugbang ug magdasig sa maunungon ug matinud-anong gugma sa managtiayon.  Sa pagkatinuod, ang pagsaksi sa kaputli diha sa tanang porma niini, bisan unsa ang estado sa kinabuhi, nagtahud ug nag-ila sa kaminyuon nga sagrado.  Dugang pa, ang tanan makahimo ug kinahanglan mag-ampo alang sa mga nagplanong magminyo; alang sa mga nangandam sa kaminyuon; alang sa mga minyo, labi na kadtong anaa sa gubot o nabungkag nga kaminyuon; alang sa mga balo; ug alang sa anaa sa posisyon sa otoridad kinsa kinahanglang manalipod sa kaminyuon ug kadtong dunay kasaypanan sa tinguha sa pagbanlas sa kamatuoran sa kaminyuon.

Sa katapusan, mahinungdanon kaayo ang pagsangyaw ug pagtudlo sa kaminyuon.  Gitawag kita sa makusganong pagsangyaw sa tibuok nga kamatuoran sa atong pagtuo sa kaminyuon ug pamilya.  Kini naglakip sa mga obispo, mga pari, mga diyakono, mga katekista, mga magtutudlo, ug tanang mga magtutuo.  Dawaton nato kining maong responsibilidad ug kalipay sa pagpaambit sa kamatuoran mahitungod sa kaminyuon ug sa pamilya.  Bisan kon kini malisod, makakaplag unta kitag tinubdan sa kusog ug kalipay diha ni Cristo, nga mao ang atong paglaum.

Schedule of Ongoing Formation Seminar (OFS) for Catechists

September 13, 2010 (Monday)

–        Duero & Payao

September 14, 2010 (Tuesday)

–        Jagna

–        Lonoy

–        Guindulman

–        Guinacot

September 21, 2010 (Tuesday)

–        Inabanga

–        Pasanan

–        Cawayan

–        Bugtong Lubi

–        Getafe

September 27, 2010 (Monday)

–        San Miguel

–        Mahayag

–        Danao

–        Dagohoy

–        Carmen

October 5, 2010 (Tuesday)

–        Candijay

–        La Union

October 8, 2010 (Friday)

–        Cogtong

October 11, 2010 (Monday)

– La Hacienda

October 12, 2010 (Tuesday)

–        Talibon

–        Bagacay

–        Trinidad

–        Bien Unido

October 22, 2010 (Friday)

–        Pilar

–        Sierra Bullones

October 26, 2010 (Tuesday)

–        Nueva Vida Este

–        Bugsoc

–        Abachanan

November 3, 2010 (Wednesday)

–   Buenavista

November 4, 2010 (Thursday)

–        Alicia

–        Mabini

–        Cabulao

–        Anda

–        San Pascual

November 9, 2010 (Tuesday)

–        Ubay

–        Pres. Garcia

–        Aguining

–        Biabas

–    San Agustin

CATECHESIS AND THE SACRED SCRIPTURES

Pagpatin-aw sa mga termino:

Catechism    = libro o tamdanan alang sa catechesis

Catechetics = the study of the nature, methods, goals, sources of catechesis, the modern stress on inculturation and contextualization[1]

Catechesis   = usa ka pulong nga gigamit sa karaang mga Griyego alang sa teatro o pasundayag ug kini nagkahulogan og “paghimog tingog sama sa usa ka echo."[2]  Kining pulonga maoy gigamit sa bag-ong mibuswak nga Simbahan alang sa nag-unang gimbuhaton sa paghimog mga disipulo.  Kining pagsangyaw sa kaluwasan kinahanglang matibuok[3],  ang mga buhat ug mga trabaho makamugna og "echo" diha sa hunahuna ug sa kasingkasing sa namati sa pagsangyaw, aron sa paghatag og kausaban sa ilang tibuok nga kinabuhi.

                     = the form of ministry of the Word whose purpose is “to make men’s faith become living, conscious, and active, through the light of instruction.”[4]

                     = an education of children, young people, and adults in the faith, which includes especially the teaching of Christian doctrine imparted in an organic and systematic way, with a view toward initiating the hearers into fullness of Christian life.”[5]

                     = a basic and essential formation centered on what constitutes the nucleus of Christian experience, the most fundamental certainties of faith and the most essential evangelical values.”[6]

                    

Mga kahimatngon gikan niining mga paghulagway:[7]

¬ Ang Catechesis dili lamang mao ang pagtudlo diha sulod sa classroom.

Ang Tumong: pag-edukar diha sa pagtuo.  Kini naglakip dili lang sa tibuok nga kinabuhi sa pagtuo apan usab sa kalidad sa pagtuo.

¬ Kining maong “pagtudlo” ikahatag dili lamang ngadto sa kabataan ug kabatan-onan, apan usab ngadto sa mga hamtong.

Ang “Oo” (o pagsanong) sa pagtuo gikinahanglan sa matag ang-ang sa kinabuhi sa usa ka tawo – usa ka personal ug responsabling lihok sa pag-surrender sa kaugalingon ngadto sa Pulong sa Dios ug pagsalig niini, ug pagpaningkamot nga madugangan ang kahibalo sa mas lawom nga kahulogan niining maong Pulong.[8]

Ang uluhang tinubdan sa catechesis mao gayud ang Balaang Kasulatan ug Tradisyon, kini maoy nahimong usa ka balaan nga panudlanan (a single sacred deposit) sa Pulong sa Dios nga gipiyal sa Simbahan.[9]  Kini napadayag (expressed) diha sa mga doktrina, pagtulun-ang moral, ug liturhiya sa Simbahan.  Ang Balaang Kasulatan maoy labing mahinungdanon nga tinubdan alang sa pagsangyaw ug pag-edukar diha sa Pagtuo tungod kay kini mao ang linamdagan (divinely inspired) nga Pulong sa Dios.  Tungod niini, ang Balaang Kasulatan maoy naglangkob sa dili kapulihan nga giya ug tinubdan alang sa tanang porma sa pangalagad sa Pulong (ministry of the Word).[10]

Kining giingong “inspired” nagkahulogan nga ang Balaang Kasulatan nagtanyag o nagpresentar sa buhing Pulong sa Dios diha sa tawhanong pinulongan.  God’s message is communicated in the Scriptural narrative of “deeds and words which are intrinsically bound up with each other.  As a result, the works performed by God in the history of salvation show forth and bear out the doctrine and realities signified by the words; the words, for their part, proclaim the works, and bring to light the mystery they contain.”[11]  Ang Kasulatan nagpakita sa naga-uswag nga pagpadayag sa Dios ug sa Iyang plano sa Kaluwasan.  Kini makita diha sa pagkamanaglahi apan pagkadugtong sa duha ka Testamento: ang Daang Kasabutan nagasaad ug nagapunting ngadto sa Bag-ong Kasabutan diha ni JesuCristo kang kansang hingpit (definitive) nga pagpadayag sa Dios atong makaplagan.  Kining naga-uswag nga pagpadayag diha sa Bibliya nagpakita usab nga ang Kasulatan usa ka libro, dili lamang usa ka kolesyon sa nagkadaiyang mga teksto.  Sa katapusan, kini ang libro sa Simbahan, ang Kristohanong katilingban, nga maoy mitanyag niini sa linangkob nga paagi, makasaysayanong mipuyo niini, ug pinaagi sa Magisterium[12] mipasabut niini.

Gikan sa Kasulatan ang catechesis nagpili sa mga teksto, mga panghitabo, mga personalidad, mga tema ug mga simbolo nga naghatag sa mga gikinahanglan sa Pagtuo.  Ang ketekista dili malambigit sa scientific studies sa Kasulatan, apan makagamit siya sa mga resulta sa maong mga pagtuon kon kini makatabang sa pagpasabut sa mensahe sa Ebanghelyo, ngadto sa partikular nga ang-ang sa gitudlo-an.

Unsa man diay ang aktwal nga tahas sa Bibliya diha sa catechesis?[13]

1. Ang Bibliya makahimo paglihok o pagtandog dili lamang sa mga salabutan kondili labina gayud sa mga kasingkasing – nga mahimo kining formative (mag-umol) ug transformative (mag-usab) labaw sa iyang pagka-informative (maghatag og kasayuran).
2. Ang Bibliya mag-edukar o magtudlo sa mga Kristiyanos sa kasaysayan sa kaluwasan (salvation history)– giunsa pagpadayag sa Dios ang iyang kaugalingon dili pinaagi sa dili makita nga mga prinsipyo ug kamandoan, kondili pinaagi sa sugilanon nga gisaysay sa ordinaryong mga pulong ug mga buhat ni Yahweh diha sa kasaysayan sa Israel, ni JesuCristo, ug sa sinugdanan sa Simbahan.
3. Ang Bibliya naglangkob sa dili mapulihan nga tinubdan aron atong mailhan ug higugmaon si JesuCristo.  Kon wala ang mga Ebanghelyo, wala gyud kitay kahimanan sa pagpamalandong sa presensiya ni Cristo dinhi sa atong kaugalingong kasinatian, dinha sa uban, ug dinha sa kalibutan.

Si San Pablo nag-ingon, “Ang tibuok Kasulatan gisulat uban sa lamdag gikan sa Dios ug mapuslanon kini alang sa pagtudlo sa kamatuoran, sa pagbadlong, sa pagsaway, ug sa pagtudlo unsaon pagkinabuhig matarong.”[14]  Usa kini ka maayong sumada sa kagamitan sa Kasulatan diha sa catechesis.  Ang nahibilin alang sa kakugi ug kamamugnaon sa katekista mao ang “unsaon”: ang mga pamaagi sa pagtudlo (methods and approaches) nga gikinahanglan aron ang mga teksto sa Kasulatan mamahimong buhi alang sa lokal nga Simbahan sa iyang nahimutangan ug alang sa tagsa-tagsa ka sakop niining mga katilingban sa nagkalainlaing ang-ang sa ilang kristohanong pag-umol.[15]

Ang Balaang Tradisyon ug Balaang Kasulatan, suod nga nahiusa... nagagikan sa samang diosnong tuburan, paingon ngadto sa samang tumong ug nahimong usa ka balaan nga panudlanan (a single sacred deposit) sa Pulong sa Dios.[16]  Ang Tradisyon mahimong paga-ilhon isip proseso (process) nga pinaagi niini ang diosnong pagpadayag, nga gikan ni JesuCristo pinaagi sa mga apostoles, gimantala ug gitanyag sa katilingban sa Simbahan, o isip unod (content) sa pagpadayag nga gimantala.  Mao nga ang buhing Tradisyon sa Simbahan, nga naglakip sa pulong sa Dios diha sa Balaang Kasulatan, mao ang agianan nga pinaagi niini ang pagpadayag sa kaugalingon sa Dios miabot dinhi kanato.  Kay ang Balaang Kasulatan mitubo man gikan sa Tradisyon, kini usab pagahubaron pinaagi sa Tradisyon—ang kinabuhi, pagsimba, ug pagtulun-an sa Simbahan.[17]

Ang Dios nagpadayon sa pagpaila sa iyang kaugalingon karon pinaagi sa Kasulatan ug Tradisyon.  Gikan niining hiniusang uluhang tinubdan nga Kasulatan ug Tradisyon midagayday ang nahimong tulo ka tradisyonal nga mga tinubdan sa catechesis: ang doktrina sa Simbahan (Doctrine), Katolikong moralidad (Moral), ug ang kinabuhi sa pag-ampo ug pagsimba nga gihimo sa Simbahan pinaagi sa iyang liturhiya (Worship).  Kining mga tinubdan naporma diha sa aktibo nga dialogue tali sa Kasulatan ug sa inadlaw-adlaw nga kasinatian sa kinabuhi sa mga magtutuo.  Out of this dynamic dialogue, originating in the apostolic experience, the Church has formed its faith in terms of creedal truths and doctrines, moral values and precepts, and personal prayer and sacramental worship.[18]

---

[1] New National Catechetical Directory for the Philippines (NNCDP) 114.

[2] Etymology and use of the word "catechesis ": cf. Dizionario dei Concetti Biblici del Nuovo Testamento, EDB, Bologna 1986, p. 533.

[3] First proclamation or "kerygma": cf. Dizionario dei Concetti Biblici..., p. 529.

[4] Christus Dominus 14.

[5] Catechesi Tradendae (CT) 18.

[6] General Directory for Catechesis (GDC) 67.

[7] NNCDP 115-116.

[8] CT 20.

[9] Cf. Dei Verbum (DV) 10; CT 27.

[10] NNCDP 133.

[11] DV 2.

[12] The living teaching office of the Churc or the teaching authority of the Church

[13] NNCDP 138.

[14] 2 Tim 3:16. cf. also Col 1:28; 3:16.

[15] NNCDP 139.

[16] Cf. DV 9, 10.

[17] Catechism for Filipino Catholics 83-84.

[18] NNCDP 144.